محاسبه سطح اشغال و تراکم مجاز ساختمان

در این مقاله؛

مفاهیم سطح اشغال و تراکم را تعریف می‌کنیم،

طبق طرح تفصیلی شهر تهران، اطلاعات پهنه‌های مسکونی عام را بررسی می‌کنیم،

نکات محاسبه‌ی سطح اشغال در ساختمان را نام می‌بریم،

با حل یک مثال، به تفهیم بیشتر موارد بالا کمک می‌کنیم.

---

تعریف سطح اشغال:

به نسبت مساحت فضاهایی که سقف سازه‌ای دارند به کل مساحت زمین، سطح اشغال می‌گویند. سطح اشغال به شکل درصدی بیان می‌شود و برای هر طبقه به صورت مجزا محاسبه می‌گردد. سطح اشغال مجاز به درصدهای از پیش تعیین شده در شرح تفصیلی گفته می‌شود که با توجه به پهنه وقوع ملک تعیین می‌گردد.

---

تعریف تراکم:

به مجموع سطح اشغال طبقات با کاربری مسکونی، تجاری و اداری سطح تراکم می‌گویند. برای مثال در مجتمعی مسکونی که همکف و چهارطبقه روی آن با سطح اشغال 60% ساخته شده و طبقه منفی یک با همچنان 60% و طبقه منفی دو با 80% سطح اشغال به عنوان پارکینگ استفاده می‌شوند، تراکم ساختمان را تنها در چهار طبقه مثبت آن که کاربری مسکونی دارند حساب می‌کنیم. یعنی تراکم این بنا مجموع چهار طبقه با 60% سطح اشغال معادل 240% می‌باشد. (در این مثال چون در طبقه همکف واحد مسکونی ساخته نشده است جزء تراکم محاسبه نمی‌شود) بالتبع تراکم مجاز هر ساختمان میزانی از پیش تعیین‌شده در شرح تفصیلی می‌باشد که با ضرب عدد سطح اشغال مجاز و حداکثر تعداد طبقات مجاز به دست می‌آید.

اکثر ساختمان‌های در حال احداث در سطح شهر تهران، ملزم به رعایت ضوابط پهنه 1Rهستند و در دسته مسکونی‌های عام قرار می‌گیرند. در جدول زیر، اطلاعات مربوط به سطح اشغال و تعداد طبقات مجاز طبق شرح تفصیلی شرح تهران را آورده‌ایم.

طرح تفصیلی این موارد را بر اساس عرض گذر، مساحت زمین و پهنه وقوع ملک مشخص می‌کند.

---

نکات محاسبه سطح اشغال:

همان‌طور که گفته شد، سطح اشغال شامل فضاهایی می‌شود که سقف سازه‌ای دارند در نتیجه درز انقطاع ساختمان و نورگیر در این محاسبه وارد نمی‌شوند. داکت تاسیسات نیز در محاسبه این مورد وارد نمی‌شود اما لازم به ذکر است که در پروانه‌ها جزء بنا هستند و مشمول اخذ عوارض می‌شوند. همچنین تا چندی پیش برای تشویق سازندگان به احداث بالکن، تنها بخشی از مساحت آن در سطح اشغال محاسبه می‌گردید اما در حال حاضر تمامی مساحت را باید در نظر بگیرید. پیش‌آمدگی‌های روی گذر (کنسول) تنها در صورتی که طبق دستور نقشه قابلیت اجرای آن را داشته باشید، در سطح اشغال حساب شده اما می‌تواند مازاد بر سطح اشغال مجاز باشد.

---

یک مثال؛ قطعه زمینی واقع در منطقه یک تهران به ابعاد ۲۵*۱۲ (مساحت ۳۰۰ متر مربع) واقع در پهنه  R122 بوده و گذر اصلی آن ۱۲ متر پس از تعریض است. مقدار زیربنای مفید کل و همچنین سطح اشغال هر طبقه براساس ضوابط شهرداری و شهرسازی چقدر است؟ (در این مثال، ساختمان شمالی، مساحت کنسول 10 مترمربع، مساحت نورگیر 12 مترمربع، مساحت درز انقطاع 3 مترمربع و فضای راه‌پله و آسانسور 25 مترمربع در نظر گرفته شود)

درخواست مشاوره

---

امیدواریم با حل این مثال توانسته باشیم به درک بهتر مفاهیم بالا کمک کرده باشیم.

شما می‌توانید برای پروژه‌های خود در انواع کاربری؛ مسکونی، ویلایی، تجاری و ... نیاز معماری خود را به ما بسپارید تا در پلتفرم "طرح تو طرح" با حضور بیش از 6800 معمار توانا و خوش‌ایده، به مسابقه گذاشته شده و ده‌ها طرح و ایده منحصر به پروژه‌تان دریافت کنید. برای اطلاعات بیشتر می‌توانید بخش راه‌اندازی مسابقات را بررسی کنید و با ما با شماره 22826318-021 در تماس باشید.

اگر؛

سوالی راجع به محاسبه سطح اشغال و یا تراکم دارید،

مفاهیم دیگری در صنعت ساخت وجود دارد که می‌خواهید برایتان بنویسیم،

 برای ارتباط با کارشناسان طرح تو طرح و دریافت مشاوره، روی دکمه زیر کلیک کنید.

درخواست مشاوره